O-Jizo-sama: De Beschermer van de Kinderen en Reizigers.
Eerder dan Ik in de Koi-wereld binnenkwamen via mijn familiecontacten, waren wij al bevriend met Kim-san en Joyce-san van Kim’s Koi (www.kimskoi.be). Sinds ik in Europa woon, geniet ik van Kim san’s avonturen in mijn eigen land, Japan. Hij is niet alleen geïnteresseerd in de Koi-wereld, maar ook in Japanse muziek, literatuur en diepe cultuur, net zoals ik. Toen ik bij mijn ouders was, kreeg ik op eens een bericht met een mooie steen foto van hem “Wat is het, Aya san?). Ik herkende het meteen: Het was een Doso-jin, een soort Jizo. Maar zoals altijd, weet ik zelf niet goed van wat de betekenis is van alles. Over de Jizo-boeddha, die alomtegenwoordig is maar waar we vaak weinig van weten, zal ik in dit artikel meer uitleggen.
地蔵 / Jizo / O-Jizo-sama / Jizo Boeddha
De Jizo-boeddha, met zijn zachte gelaatsuitdrukking, is geliefd bij jong en oud. Deze boeddhistische beelden, die vaak te zien zijn langs de kant van de weg in Japan, zijn meestal afgebeeld als geschoren monniken met een gewaad om. Jizo is diepgeworteld in de Japanse cultuur en volksdevotie. Zijn afbeeldingen zijn te vinden in tempels, begraafplaatsen, tuinen en zelfs langs drukke wegen. Mensen bidden tot Jizo voor de bescherming van hun kinderen, vragen om hulp bij het omgaan met rouw en zoeken troost in de wetenschap dat hun geliefden met medeleven worden geleid.
Jizo's voortdurende populariteit in Japan is een bewijs van zijn krachtige symboliek en de diepgaande resonantie die hij heeft met mensen die worstelen met verlies, rouw en de zoektocht naar betekenis in het leven. Als ik mijn kinderen tijd denk, dan herinner ik mij ook Jizo. Elke keer als oma en ik onderweg naar het station, liepen wij voorbij een kleine Jizo. Elke keer gaven wij een Snoepje of bloemen en beide handen aan en bieden.
Hoe zit o-Jizo-sama eruit?
De eenvoudige verschijning van de monnik.
Hij draagt een rode slabber.
In zijn rechterhand houdt hij de "Shakujo", een werktuig om kwade geesten af te weren.
In zijn linkerhand houdt hij de "Hoju", een juweel dat schatten voortbrengt.
De rode slabber, een van de accessoires van Jizo, is vrij opvallend, dus velen van jullie hebben hem waarschijnlijk al gezien ergens in Japan. Deze wordt gedragen door mensen die komen bidden en wordt vaak vernieuwd, dus je ziet veel Jizo's met nieuwe slabberen. De slabber is rood omdat rood de kleur is die in Japans “Aka” heet en is van "afweer tegen kwade geesten" en "levenskracht". Men zegt dat pasgeborenen, die vol energie (levenskracht) zitten, "akachan" (baby) of "akanbou" (zuigeling) worden genoemd.
Waar zit Jizo in de Boeddhistische hiërarchie?
Binnen het Boeddhisme bestaan er verschillende hiërarchische niveaus, wat voor verwarring kan zorgen. In welke categorie vallen de bekende Boeddha's die we kennen? Boeddhistische Boeddha's worden in grote lijnen onderverdeeld in vijf klassen:
Boeddha: De hoogste klasse, die de verlichting heeft bereikt.
Bodhisattva: Wezens die op het punt staan Boeddha te worden, maar nog steeds in training zijn.
Myoo/Wijsheid Koning: Machtige wezens die het Boeddhisme beschermen.
Tembu/Deva: Wezens die in hogere rijken leven dan mensen.
Keshin/ Manifestaties: Boeddha's die aantreden in menselijke vorm om te helpen.
Mijn persoonlijke geliefde Boeddha van Todai-ji temple is bijvoorbeeld, Amida Boeddha, die grootste boeddha in de wereld, die tot de hoogste klasse behoort. Jizo Bosatsu (Ksitigarbha Bodhisattva) daarentegen behoort tot de klasse van de Bodhisattva's. Bodhisattva's zijn wezens die de verlichting hebben bereikt, maar ervoor kiezen om hun nirvana uit te stellen om andere wezens te helpen verlichting te bereiken.
Omdat Bodhisattva’ s zelf nog op weg zijn naar verlichting, worden ze gezien als meer benaderbaar en medelevend dan de reeds verlichte Zo's. Ze worden vereerd als symbolen van mededogen en toewijding aan het helpen van anderen. Dit maakt ze tot een populaire keuze voor devotie, vooral onder leken. Jizo Bosatsu bekleedt een belangrijke positie binnen het Boeddhisme als Bodhisattva die met compassie en toewijding alle wezens helpt op hun pad naar verlichting.
De taak van Jizo Bosatsu
De wortels van Jizo Bosatsu gaan terug tot lang voor de komst van het boeddhisme in Japan. In de Indiase religie en mythologie werd hij geassocieerd met Prithvi, de godin van de aarde. Deze godin werd vereerd om haar vermogen om leven te geven en te voeden. Na de introductie van het boeddhisme in Japan, werd Prithvi samengevoegd met het concept van de Bodhisattva en werd ze Jizo Bosatsu.
Jizo Bosatsu kreeg van Boeddha een belangrijke taak:
"In het boeddhisme wordt gezegd dat het 56.700.000 jaar zal duren voordat Bodhisattva (Miroku Bosatsu in het Japans) naar deze wereld zal afdalen om alle wezens te redden, nadat Boeddha overleden is. In de tussenliggende periode, totdat er weer een Boeddha is om mensen te redden, zullen wezens lijden in de zes zielenrijken (deva, mens, asura, dier, preta, hel). Red al die wezens die in de zes zielenrijken lijden totdat Bodhisattva een Boeddha wordt en alle wezens redt."
Dit betekent dat Jizo Bosatsu de verantwoordelijkheid draagt om alle wezens te beschermen en te troosten in de lange periode tussen de pari-nirvāna van Boeddha Shakyamuni en de komst van Maitreya Bodhisattva. Dit is een enorme taak, en Jizo Bosatsu vervult deze met grote mededogen en toewijding.
Een belangrijke taak wat Boeddha gaf Jizo Bosatsu
De tussenliggende periode bewaken: In het Boeddhisme gelooft men dat er na Boeddha's dood 57 miljoen jaar zullen passeren voordat de toekomstige Boeddha, verschijnt om alle wezens te redden. In deze lange periode zouden mensen zonder een fysieke Boeddha achterblijven en lijden in de zes zielenrijken (deva, mens, asura, dier, preta en hel).
Redding van lijdende wezens: Jizo Bosatsu kreeg de opdracht om tijdens deze afwezigheid van Boeddha alle wezens die lijden in de zes zielenrijken te redden.
Jizo Bosatsu nam deze zware taak op zich en werd alom vereerd als een bodhisattva van onvoorwaardelijke compassie, die met name kwetsbare wezens zoals kinderen, reizigers en zielen die vastzitten in het bardo (de overgangsstaat tussen dood en wedergeboorte) beschermt en helpt.
Jizo Bosatsu beelden zijn te vinden in tempels, langs wegen en op begraafplaatsen over heel Japan. Mensen offeren vaak kleine stenen beelden, kaarsen, bloemen en water aan Jizo om hun dankbaarheid te tonen en om bescherming en troost te vragen voor de levenden en de doden.
De legende van Jizo Bosatsu is een krachtig verhaal over mededogen, onbaatzuchtigheid en de eeuwige toewijding van een bodhisattva om alle wezens van lijden te bevrijden.
De legende van Jizo Bosatsu en de Sai no Kawara
Hiervoor vermeldde ik dat ik vaak Jizo Bosatsu beelden tegenkwam langs de kant van de weg tijdens mijn reizen. We hielden van Jizo, die vriendelijk en beschermend voor ons was.
De associatie van Jizo Bosatsu met de bescherming van kinderen is afkomstig uit een wijdverspreide legende die zich ontwikkelde in de Edo-periode (1603-1868).
Vroeger geloofde men dat kinderen die vóór hun ouders stierven, ofwel als miskraam of doodgeboren, veroordeeld waren om in de Sai no Kawara ("Steentjesrivier") te lijden. Dit was een spookachtige rivierbedding op de grens van de hel, waar deze jonge zielen gedwongen werden om eindeloos stenen torens te bouwen.
"Sai" verwijst naar de stenen die deze kinderen, gezien als ongehoorzaam aan hun ouders, moesten verzamelen en stapelen als straf.鬼 (oni), ofwel demonen, vernietigden echter voortdurend hun werk, waardoor ze gedwongen werden opnieuw te beginnen. Deze cyclus van vergeefse arbeid symboliseerde de eindeloze kwellingen die ze leden.
Ontroerd door hun lot, daalde Jizo Bosatsu af naar de Sai no Kawara. De bodhisattva omhelsde de kinderen, bevestigde ze aan zijn staf en redde ze uit hun lijden. Jizo beloofde hun surrogaatouder te worden en hen te beschermen.
Deze legende droeg bij aan de sterke associatie van Jizo Bosatsu met de bescherming van kinderen, vooral kwetsbare en onschuldige wezens. Jizo beelden worden dan ook vaak gevonden bij begraafplaatsen, langs wegen en in de buurt van scholen, waar ze een baken van troost en veiligheid bieden voor de levenden en een eerbetoon brengen aan de doden.
Extra anekdote:
In de buitenwijken van Kyoto ligt een plaats genaamd Saiin. De naam is afgeleid van "Sai no Kawara". In de Heian-periode (794-1185) werd deze locatie beschouwd als de "westelijke grens met het demonenrijk", waar men geloofde dat de Sai no Kawara rivier stroomde.
De hoge kindersterfte in die tijd, als gevolg van ondervoeding en gebrekkige medische zorg, leidde ertoe dat veel kinderlijkjes in Saiin werden achtergelaten. De spookachtige legende van de Sai no Kawara weerspiegelde wellicht de harde realiteit van het verlies van jonge levens.
Hoewel Saiin nu een levendige wijk is, was het in de Heian-periode een desolaat gebied aan de rand van de stad. De naam draagt een grimmige herinnering aan een tijdperk met hoge kindersterfte en de wanhopige pogingen van mensen om hun verloren kinderen te begrijpen en te herdenken.
De legende van Jizo Bosatsu en de Sai no Kawara benadrukt de diepgewortelde boeddhistische compassie voor alle wezens, met speciale aandacht voor de meest kwetsbaren. Jizo's onbaatzuchtige toewijding om lijdende kinderen te redden en te beschermen, maakt hem een geliefde en gerespecteerde figuur in de Japanse cultuur.
Jizo Bosatsu beelden zijn alomtegenwoordig in Japan, meer dan enig ander Boeddhistisch beeld in het dagelijks leven. Dit komt doordat Jizo's figuur is samengesmolten met het oude Japanse volksgeloof in Dososhin, beschermgoden van wegen en dorpen.
Dososhin waren oorspronkelijk goden die uit natuurlijke stenen of stenen beelden werden gemaakt en langs wegen werden geplaatst. Hun primaire taak was om reizigers te beschermen tegen gevaren zoals overvallers en wilde dieren. In een tijdperk van onveilige reizen waren deze goden een bron van troost en veiligheid voor reizigers.
Naast hun beschermende rol, werden Dososhin ook geassocieerd met de grenzen van dorpen. Ze werden vaak geplaatst aan de ingang van dorpen om kwade geesten en ziekten buiten te houden. Deze rol als beschermers van dorpen gaf Dososhin een additionele connotatie van "goden van afscherming en verdediging".
Naarmate volksgeloof zich ontwikkelde, breidde het takenpakket van Dososhin zich uit. Ze werden niet alleen aanbeden voor bescherming op reis en dorpsgrenzen, maar kregen ook de kracht om geluk, gezondheid, voorspoed en rijke oogsten te brengen.
Ondanks de toenemende modernisering en globalisering in Japan, behouden Jizo Bosatsu en Dososhin beelden een sterke aanwezigheid in het hedendaagse landschap, met name in plattelandsgebieden en langs traditionele routes.
Deze charmante figuren, hoewel minder alomtegenwoordig dan in het verleden, blijven een geliefd onderdeel van de Japanse cultuur en spiritualiteit.
Op dit moment bij Nijmegen is er een expositie over Jizo. Tijdens een concert van mijn lievelingse muzikant heb ik een fotograaf ontmoet die binnen Japans reist en schitterend foto uit Japan maakte. Zijn expositie met alle Japanse filosofen, cultuur professoren vindt plaats in de lezingen werd plaats in de Stevenskerk in Nijmegen en is een absolute must te gaan.
Deze tentoonstelling
Praktische informatie:
Wanneer: 17 mei t/m 7 juli 2024
Waar: Stevenskerk, Nijmegen