浮世絵 UKIYO-E?
1. Inleiding
Waar denk je aan als je het woord Ukiyo-e hoort? Heb je bijvoorbeeld deze afbeelding hierboven ooit eens gezien? Het is de beroemde 冨嶽三十六景 神奈川沖浪裏; Zesendertig gezichten op Mt. Fuji onder de golf voor de kust van Kanagawa. Als een liefhebber van Nishikigoi heeft u het vast wel eens gezien op briefpapier, ansichtkaarten of T-shirts en tatoeages. Het is een zeer bekende Ukiyo-e en ook een Nishiki-e. Met dit artikel wil ik graag nog een stap verder gaan en samen met u de Ukiyo-e beter leren begrijpen. U kunt zelf ook wat informatie zoeken via Wikipedia of AI-chat om u in de Japanse cultuur en geschiedenis te verdiepen dan is het een enorme hulp dat u eerst de kanji-betekenissen van de woorden op zoekt.
Foto1 ⬇️
Foto 1: Zesendertig gezichten op Mt. Fuji : een landschapsreeks van prenten in ukiyo-e-stijl gemaakt door de Japanse kunstenaar Katsushika Hokusai (1760-1849) tussen 1826 en 1833 Wat is dan Ukiyo van UKIYO-E E van Ukiyo-e bekent een tekeningen en schildrijen. Dan wat betekent Ukiyo? Oorspronkelijk is Ukiyo憂世in de boeddhistische terminologie de huidige wereld die gevuld met verdriet wordt, en wordt de droevige wereld genoemd. Het is niet het hiernamaals maar in de huidige wereld.
Het is noch het verleden, noch de toekomst, maar het huidige moment. In de wereld van alledag zijn er veel pijnlijke en ook vreugdevolle dingen, maar de vreugdevolle plaatsen werden destijds uitsluitend als slecht beschouwd en werden streng gecontroleerd door het Shogunaat. Daarom werden in het begin van de Ukiyo-e-periode het hoofdthema van de ukiyo-e de gewoonten en manieren van de mensen die als slecht werden beschouwd zoals bordelen, Kabuki acteurs, Sumo worstelaars.
Later, in het midden van de Edo-periode, werd Ukiyo憂世 herschreven als Ukiyo浮世, en veranderde in een uitdrukking die de kijk op het leven weerspiegelde van het gewone volk dat genoot van de geneugten van de werkelijkheid. Ukiyo-e werden geproduceerd in houtsneden die goedkoop waren en daardoor toegankelijk voor een groot aantal mensen.
In Europa waren de beroemde schilderijen die in elke periode bloeiden, prachtig, duur en onbetaalbaar voor het grote publiek, terwijl ze in Japan goedkoop waren en bestemt voor het gewone volk.
Maar hier denkt u misschien dat Japan achterliep op het gebied van de druktechnologie. In feit, heeft de Tensho-Missie, die uit Japan naar Rome werd gestuurd, de eerste Japanse Christelijke boeken afgedrukt met behulp van de Westerse boekdruktechnologie. De Gutenberg pers werd mee terug naar Japan genomen, zodat ook de Europese boekdruktechnologie bekend werd in Japan.
In tegenstelling tot het Westen, China en Korea, had Japan een groot aantal en een grote verscheidenheid aan karakters, zoals kanji en kana. Vanwege het enorm grote aantal metalen platen dat hierdoor nodig was verspreidde de boekdrukkunst zich niet. Daarom werd de houtblokdruk in deze tijd opnieuw in gebruik genomen. Het uitgeven van houtsneden werd zeer populair in het begin van Edo-periode en het was precies deze hausse die het uitgeven die ukiyo-e en houtsneden opende en populair maakte.
In het begin kon ukiyo-e alleen in één kleur worden gedrukt (sumi-druk), en voor het inkleuren werd een penseel gebruikt. Later werd de polychrome drukmethode uitgevonden en verschenen er kleurrijke Ukiyo-e. Deze veelkleurige Ukiyo-e 浮世絵 werd Nishiki-e 錦絵genoemd om het te onderscheiden van de eenkleurige Ukiyo-e en dit markeerde het begin van de gouden eeuw van Ukiyo-e. Prenten die vaak in lagen van meer dan tien kleuren worden gedrukt, werden Nishiki-e 錦絵genoemd omdat ze net zo mooi zijn als de kleurrijke en prachtige Nishikigoi 錦鯉 die u houdt.
De producent, bekend als de uitgever版元, kiest het onderwerp en bedenkt het project. De schilder 絵師 tekent een ruwe schets volgens de wensen van de uitgever, dan maakt de "graveur 彫師" de houtblokken volgens de ruwe schets, en tot slot brengt de drukker摺師 de kleuren aan op de houtblokken en drukt ze af. De felgekleurde Nishiki-e prenten die door de gespecialiseerde groepen werden gemaakt, zijn het leven van de Edo-mensen, zowel wat betreft de gebruikte methode als de kanten van de prenten.
Ukiyo-e is de eerste kleur printen in de wereld！? In de geschiedenis van de boekdrukkunst zijn de uitvinding van de loden letters en de boekdruk door Gutenberg in Duitsland in het midden van de 15e eeuw beroemd. Maar zelfs de bewaard gebleven de 42-regelige bijbel van Gutenberg is met de hand ingekleurd. De weg naar kleurendruktechnologie was waarschijnlijk nog heel lang.Dan waar en wanneer vinden we de oorsprong van het drukken in kleur? Het antwoord is in Japan en 230 jaar geleden! Japanse Nishiki-e (brokaatdrukken) waren de pioniers van de kleurendruk in de wereld!!
In 1765, de grondlegger van de Ukiyo-e houtsnede Nishiki-e, Suzuki Harunobu, ontwikkelde de kleurendruk techniek voor Ukiyo-e prenten, die de dominante stijl werd en leidde tot de snelle ontwikkeling van Nishiki-e. Nishiki-e prenten worden gemaakt van gelijkmatig hard kersenhout en het papier is dik Housho-Washi. Het samenspel van deze materialen en de vaardigheden van ambachtslieden met vingervlugge handen leidde tot kleurenhoutsneden die uniek zijn voor Japan.
Nishiki-e is de oorsprong van de kleurendruk, die uniek is in de wereld, zowel in kwaliteit als in aantal. Nishiki-e is de bloem van de koopmanscultuur uit de Edo-periode. In de geschiedenis van de werelddrukkunst is men sinds het begin van de 18e eeuw actief bezig geweest met het nastreven en toepassen van Newtoniaanse en andere kleurentheorieën, waarmee de basis werd gelegd voor het moderne drukken met drie primaire kleuren, maar pas aan het eind van de 19e eeuw werd het in de praktijk toegepast.
Hoe Ukiyo-e/ Nishiki-e uit Japan naar het buitenland kwam?
Hoe hebben Japanse Ukiyo-e en Nishiki-e de western kunstenaars van over de hele wereld aangetrokken? Net zoals Japanse honden en Nishikigoi werden Ukiyo-e en Nishiki-e zeer Populair binnen Japan ook
erbuiten. De eerste grote invloed op Europese kunstenaars kwam van het Japonisme zegt men. Naarmate de belangstelling voor de Japanse cultuur, waaronder Japanse keramiek en beeldjes toenam, verspreidde de import ervan zich naar Europa waar Ukiyo-e papiertjes werden gebruikt als inpakpapier voor keramiek en kimono's en als beschermend materiaal in dozen om te voorkomen dat ze zouden beschadigen.
Aan het einde van de 19e eeuw, toen de westerse schildertechnieken hun hoogtepunt hadden bereikt, zagen Europese schilders Japanse Ukiyo-e die gebruikt werden als inpakpapier en zij raakten sterk onder de indruk van de expressieve lijnen, het beknopte kleurgebruik en de vrij bedachte picturale ontwerpen. Dit was een techniek die nooit was opgekomen bij westerlingen die zich meer bezighielden met religieuze onderwerpen en realistische technieken. Ukiyo-e had een grote invloed op schilders aan het einde van de 19e eeuw, zoals Vincent van Gogh.
Aan het einde van de Edo-periode in Japan werd papier van Ukiyo-e prenten gebruikt als opvulmateriaal voor de export van keramiek en andere goederen. Dit toont aan dat Ukiyo-e prenten in Japan niet werden beschouwd als kostbare "kunstwerken", maar als alledaagse gebruiksvoorwerpen die iedereen kon verkrijgen, zoals tijdschriften en manga vandaag de dag.Ze werden vervoerd naar het verre Europa, waar de Franse prentmaker Félix Blackmon ze vond en ze prees als "prachtige afbeeldingen" die vervolgens werden doorgegeven aan zijn vrienden, de kunstenaars.Te midden van het groeiende 'japonisme' raakte de bekende Nederlandse impressionistische schilder Vincent van Gogh geïnteresseerd in Japanse Ukiyo-e. Toen hij in Prijs woonde kocht hij veel Ukiyo-e en wij kunnen zijn werk ook zien met Ukiyo-e invloeden. Pere Tanguy, geschilderd rond deze tijd, heeft verschillende ukiyo-e schilderijen op de achtergrond als decoratie en is naar verluidt het werk dat de trend naar Japonisme van Van Gogh het beste illustreert. Het schilderij is gekopieerd van Utagawa Hiroshige's Fuji 36-kei Sagami River en 'Gojusantsugi Meisho Zue 45 Ishiyakushi Yoshitsune Sakura Noriyori no Shine. Andere werken zijn onder andere 'Bloeiende pruimenbomen', een reproductie van Utagawa Hiroshige's 'Meisho Edo hyakkei: Kameido Umeyashiki' (Honderd beroemde vergezichten van Edo).
Het schilderij is een facsimile van een techniek waarin Utagawa Hiroshige gespecialiseerd was, de 'near-view enlarged composition', waarbij het onderwerp op de voorgrond op groter formaat wordt afgebeeld. Het gebruik van kleur en andere arrangementen worden ook overgenomen en het is duidelijk dat Ukiyo-e een grote invloed had op de wereld via Van Gogh.Nishiki-e fascineerde kunstenaars niet alleen in Japan maar over de hele wereld.De werken, die iedereen wel eens heeft gezien, zijn kleurrijk, gedurfd en humoristisch.Ze waren bekend bij het gewone volk van de Edo-periode als wat we nu posters, folders en sightseeing guides noemen.
Nishiki-e, de bondgenoot van het gewone volk, is niet ten onder gegaan aan het herhaald onderdrukken door het Shogunaat en blijft ons tot op de dag van vandaag fascineren. We nodigen u uit om de wereld van Nishiki-e te ervaren. U zult de tijdloze kracht ervan ervaren.
Ik ben altijd op zoek naar culturen en geschiedenis waarin de wereld elkaar leert en beïnvloedt. Net als Ukiyo-e en Nishiki-e zal de toekomst van Nishikigoi ook Europa beïnvloeden en zal Japan beïnvloed worden en een nieuwe cultuur en trend opbouwen. Water dat niet meer stroomt stagneert. Om een oude cultuur door te geven is het noodzakelijk om ook constant te bewegen en te evolueren.
Ik hoop dat u ook de nieuwe en unieke wereld zult uitbreiden met Nishikigoi en ik wens de toekomstige koi Hobby vele kleuren net zoals ik naar de werken van kunstenaar uit het verleden kijk.
KIYOMIZU BV/ AMU Mediation Aya Masuhara
