WABI SABI
Heeft u de woorden ZEN, KAIZEN, SHINRINYOKU, KINTSUGI, IKIGAI, GANBARU en WABI SABI ooit gehoord? De laatste jaren kom ik vooral vaak het woord WABISABI tegen. Een fototentoonstelling van WABI-SABI werd recent gehouden in de Antwerpse Galerie IBASHO, dit jaar startte in het Sieboldhuis ook een tentoonstelling met dezelfde titel.
Aangezien er vele KOI hobbyisten in Japan zijn op het moment dat ik dit artikel schrijf hebben zij WABI SABI in Japan makkelijk kunnen ervaren. Daarom zullen we deze keer WABI SABI eens uitleggen
Wat is WABI SABI?
In grote lijnen betekent het Japanse unieke esthetische sensibiliteit. In de westerse wereld werd deze sensibiliteit gedefinieerd als perfecte imperfectie, de schoonheid van imperfectie of het toepassen van eenvoud en onvolmaaktheid. Toch vinden Japanners het moeilijk om het concept onder woorden te brengen. Vraag maar eens aan een Japanner wat WABI SABI is. Vermoedelijk kunnen niet veel mensen het duidelijk uitleggen. Hoogstwaarschijnlijk antwoorden de meeste Japanners: Het is een unieke Japanse esthetiek, gewoon, oud en eenzaam. Daarom voel ik er schoonheid in. Er komt alleen een vage verklaring. De reden waarom het bijna onmogelijk is voor Japanners om WABI SABI in woorden te beschrijven? Omdat de gevoeligheid zelf de essentie van WABI SABI is en verbonden is met de oorsprong van het Japanse denken.
Algemeen onderwijs in Japan besteedt weinig aandacht aan het logisch denken. Japanse cultuur en communicatie zijn gebaseerd op het aanvoelen van gevoelens. Tijdens het onderwijs leren wij passief zoals alleen maar luisteren of ervaren. Wij hebben deze intuïtieve manier geleerd. Ook nog even voor de duidelijkheid, schoonheid en wit in onze cultuur. is niet zwart. Daarom zijn wij niet in staat om uit te leggen wat we weten en blijven onze schouders ophalen.
Het woord WABI SABI
WABISABI wordt algemeen gezien als één term maar waren vroeger twee verschillende woorden, WABI en SABI. Het zelfstandig naamwoord WABI is afgeleid van het werkwoord WABU. Dit betekent verdriet, eenzaam en rouwen. Ook te beduiden als verdriet en spijt omdat men niet kan doen wat men wil. Daarna veranderde de betekenis langzaam naar een positieve betekenis die de inhoud gekregen heeft van het aanvaarden van een situatie die niet naar wens is, zoals teleurstelling of ontbering, en het actief proberen daarin troost te vinden. Het woord drukt een geestelijke rijkdom uit die bestaat uit het genieten van een anderszins negatieve of droevige situatie waarin men verkeert.
Het andere zelfstandige naamwoord SABI is afgeleid van het werkwoord SABU en betekent juist schoonheid vinden in eenzaamheid en rust. Later verandert de betekenis naar die van rust van oude, stille en dode dingen. Men kan zeggen dat het een bewustzijn is dat probeert het leven dat er is te voelen door het oude en eenzame te aanvaarden, zonder het te ontkennen. Als men in Japan woont en bomen en planten tijdens de seizoenswisselingen verwelken en afsterven voelt men het leven dat in hun kielzog zal ontspruiten en dit gevoel is ook verbonden met de esthetiek van de eenzaamheid. In tegenstelling tot WABI, dat spiritualiteit uitdrukt, lijkt SABI een concept te zijn dat schoonheid ziet in de veranderingen die optreden wanneer de innerlijke essentie aan de oppervlakte komt.
WABISABI voorbeelden
Tot nu toe hebben we het begrip Wabi Sabi uitgelegd maar wat wordt in Japan eigenlijk WABI SABI genoemd? Waarin voelt de Japanner WABI SABI? Hier stel ik unieke plaatsen voor als Kinkakuji Tempel, bekend als het gouden paviljoen en Ginkakuji Temple, bekend als het zilveren paviljoen.
Bij welke tempels voelen Japanners WABI SABI? Er wordt gezegd dat de Ginkakuji Tempel meer WABI SABI is dan de Kinkakuji Tempel. De Ginkakuji tempel heeft een meer innerlijke schoonheid. Dit komt niet door het uiterlijk van de tempel, maar dat komt door het Japanse unieke esthetische gevoel. Maar Wabi Sabi gaat niet alleen over esthetiek. WABI SABI is een woord dat nog niet volledig vertaald is. En ook al kunnen Japanse mensen WABI SABI voelen, het is een concept dat moeilijk te verwoorden is en gemakkelijk door de zintuigen wordt waargenomen. Daarom verschilt het gevoel voor Wabi Sabi van persoon tot persoon. Er is geen duidelijke definitie en de perceptie van Wabi Sabi hangt af van persoon tot persoon.
Kinkaku -ji (foto) en Ginkaku-ji(foto)
Om dit verder te begrijpen is hier een vergelijkingslijst tussen het modernisme en het WABI SABI.
Modernisme. VS WABI SABI.
Logisch, rationeel ・ Wereld van intuïtie
Massaproductie ・ Eenmalige stukken
Toekomstgericht ・ Direct op het heden gericht
De schoonheid van technologie ・ De schoonheid van de natuur
Kunstmatige materialen ・ Natuurlijke materialen
Scherp, precies en constant ・ Zacht en dubbelzinnig
Permanent ・ Seizoensgebondenheid in alles
WABI SABI in Nishikigoi:
Foto: Thee huis van Nederlandse Kunstnaar Fokko Jelsma
Bij de afgelopen verschillende Koi Shows vroegen veel mensen aan mij waarom de beoordelingen van de Japanse keurmeesters zo anders is dan die van de Nederlandse en Belgische keurmeesters. Zeg, maar Europese keurmeesters hebben duidelijke negatief lijsten maar Japanse keurmeesters hebben alleen positief lijsten om te jureren. Ik weet niet veel over de keuringregels in de Koiwereld, maar wat ik hier kan zeggen is dat de Japanse keurmeesters bewust of onbewust een gevoel voor WABI SABI hebben.
WABI SABI is onlosmakelijk verbonden met de natuur. De Koi waar je van houdt zijn ook op WABI SABI kunst gebaseerd en op de natuur. Kunst in de natuur is niet van tevoren bepaald en krijgt alleen de zorg en decoratie die de mens denkt nodig te hebben. Koi zijn ook kunst. Hetzelfde geldt voor de tempel in het voorbeeld. Op het moment dat je het ziet is het misschien onvolmaakt maar het bestaat nog steeds. Daarom heeft de Japanse jury waarschijnlijk een positievere lijst van mooie Koi om naar te kijken dan wij hier! Wellicht door Wabi Sabi zijn Japanse kwekers steeds weer in staat ons te verbazen. Nieuwe kleuren en patronen worden bereikt door de imperfecte perfectie van Wabi Sabi. Tot slot wil ik nog vermelden dat WABI SABI nooit uitsluitend door Japanners is bedacht. Er zijn verschillende Japanse tuinen in Nederland aangelegd door Japanners. Maar er zijn ook prachtige Japanse tuinen aangelegd door mensen vanuit de hele wereld. Ik geloof dat de Japanse tuin van de Nederlandse kunstenaar Fokko Jelsma eigenlijk de tuin is die Japanners het mooist vinden, met veel WABI SABI. Zelfs door Japanners aangelegde tuinen hebben niet altijd WABI SABI zoals theehuis of theetuin die niet worden schoongemaakt of waar bladeren met een bladblazer weggeblazen worden. Ze zijn niet gewoon een WABI SABI huis maar gewoon een vervallen huis of tuin. En hoewel de Japanners er niets over zullen zeggen, voelen ze eigenlijk in hun hart wat het verschil is. Jelsma's tuin wordt 365 dagen per jaar onderhouden en zijn bewustzijn is nauwgezet verdeeld en de tuin verandert voortdurend gedurende seizoenen, ook het theehuis en overal elders. Er is geen WABI SABI in het zoeken naar perfectie en rationaliteit in het moment. WABI SABI is nog niet af, maar altijd op zoek naar verdere perfectie. Daarom heeft de Japanse jury een positieve lijst in zijn hoofd. Ervaar jij soms ook de wereld van de WABI SABI? Vast wel! Je leeft en je waardeert de karper die morgen kan sterven en zo zet je een stap in de wereld van Wabi Sabi. WABI SABI is voor iedereen, en juist ook voor hen die Koi als hobby hebben. Met het herkennen van Wabi Sabi zult u nog meer genieten van uw Koi hobby.
Aya Masuhara 増原 彩
KIYOMIZU BV/ AMU Mediation
Info: Tuin van Fokke Jeslma https://fjelsma.wixsite.com/japanse-tuin